تأملی بر اداره قانونمند شهر بر مبنای اسناد مصوب

«چگونه می توان تهران آینده را ترسیم کرد؟» در پاسخ به این سؤال ابتدا باید تهران را ترسیم کرده و به تصویر (image) کشید تا بتوان آینده آن را تدوین کرد. بدیهی است که چیدمان آینده تهران هر چه باشد، غیر از وضعیت کنونی است. هنر، مدیریت وضعیت کنونی نیست؛ بلکه مهم اتخاذ روشی در مدیریت شرایط روز است که آینده آن نیز به خوبی مدیریت شود. اولین طرح جامع تهران- که در سال 1348 اجرایی شد-  دربرگیرنده احکامی بود که در فرایند مدیریت یا به فراموشی سپرده شد و یا امکان اجرای آنها فراهم نشد. به هرحال این طرح با تمام نقاط قوت، در عمل به اهداف خود دست پیدا نکرد و باید با طرح جدید سال 1373 معاوضه می شد، اما این کار نیز صورت نپذیرفت. علی رغم آنکه در سال های 86-1373 تهران فاقد طرح جامع مصوب بوده، ولی تهران درطول این سال ها، به نوعی به وسیله طرح سال 1373 (معروف به طرح آتک) و سپس تهران سال1380به همراه طرح مجموعه شهری تهران مصوب 1382 اداره می شد. در عین حال در حوزه شهرداری هم با اعمال ظرفیت های مندرج در متن برنامه شهرداری، تا حدودی به وظایف شهرداری در قبال شهر رسیدگی شد. در یک جمع بندی، برنامه ریزان، پژوهشگران و مدیران اجرایی به این نتیجه رسیدند که باید درصدد ارتقاء مفهومی و کارکردی طرح های مصطلح جامع شهری باشند. اطلاق طرح جامع تهران به طرح راهبردی -ساختاری یا ساختاری- راهبردی نیز حاصل چنین نگرشی بوده است. البته نیک می دانم که تغییر صرف واژگان نمی تواند محتوی را تغییر دهد زیرا طرح اخیر همان طرح جامع است که به سلیقه تهیه کنندگان و تصویب کنندگان تغییر نام پیدا کرد.